Apenpokken: wat moet je weten?

De epidemie wordt steeds ernstiger genomen. Er is een groeiende bezorgdheid, vooral onder de homogemeenschap. Op zaterdag 23 juli heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de uitbraak van apenpokken uitgeroepen tot ‘een internationaal gevaar voor de volksgezondheid’.

Wie vragen heeft over het apenpokkenvirus, kan in Vlaanderen terecht op het gratis infonummer 1700 van de Vlaamse overheid. Bereikbaar elke werkdag van 9 tot 19 uur.

Wat is apenpokken?

Apenpokken is een ziekte die lijkt op waterpokken (ook windpokken genoemd). We spreken hier van een zoönose, omdat de ziekte kan overgaan van dieren op mensen. Ze werd voor het eerst vastgesteld bij apen, in 1958 in een laboratorium in Kopenhagen. Maar eigenlijk is de naam nogal slecht gekozen – de WHO wil de ziekte trouwens anders gaan noemen – want apenpokken zou eerder afkomstig zijn van kleine knaagdieren zoals prairiehonden en wilde eekhoorns in palmplantages. Pas in 1970 is het eerste geval bij de mens vastgesteld.

Apenpokken veroorzaakt eerst een griepachtige toestand: koorts, spierpijn, rugpijn, vermoeidheid, algemeen onwel voelen, gezwollen lymfeklieren, ...

Vervolgens kunnen ook typische huidletsels ontstaan: (rode) vlekken, pukkeltjes, blaasjes, etterbulten, ... Voornamelijk rond de anus en de geslachtsdelen maar ze kunnen ook op andere plaatsen zoals het gezicht voorkomen en ze kunnen pijnlijk zijn.

De meeste patiënten herstellen spontaan binnen de 2 à 4 weken. Pijnstillers, koortswerende geneesmiddelen en medicatie tegen jeuk kan toegediend worden om de klachten te verminderen.

De incubatieperiode (de tijd tussen de besmetting en de eerste symptomen) varieert van 5 tot 21 dagen. Het is bekend dat het virus op 3 verschillende manieren wordt overgedragen:

• door contact met besmette huid,
• door ademhalingsdruppels (speeksel, niezen...),
• door contact met de omgeving van een besmet persoon (wasgoed, afwas, enz.).

De media hebben veel gesproken over overdracht tussen mannen die seks hebben met mannen. Maar opgelet voor stigmatisering! Iedereen kan door deze ziekte worden getroffen.

De meeste patiënten herstellen spontaan binnen de 2 à 4 weken. Pijnstillers, koortswerende geneesmiddelen en medicatie tegen jeuk kan toegediend worden om de klachten te verminderen.

Wat te doen als je apenpokken hebt?

Enkel een PCR-test kan de aanwezigheid van deze ziekte bevestigen. Als je symptomen hebt, neem dan telefonisch contact op met één van de gespecialiseerde centra om je te laten testen. Draag een chirurgisch mondmasker om te vermijden dat je andere personen besmet. Hou je handen schoon en bedek de huiduitslag.

Als je apenpokken hebt opgelopen, moet je in quarantaine gaan en je nauwe contacten vermijden tot je volledig genezen bent, dat wil zeggen tot de korstjes zijn afgevallen. Vermijd alle onbeschermd seksueel contact. Verder kan je je huisdier ook beter bij iemand anders onderbrengen, om het niet te besmetten.

Moet je je laten vaccineren tegen apenpokken?

Dit is wat de WHO zegt over vaccinatie:

"Hoewel in het verleden is aangetoond dat het pokkenvaccin bescherming biedt tegen apenpokken, zijn de huidige gegevens over de doeltreffendheid van nieuwe pokken- en apenpokkenvaccins voor de preventie van apenpokken in de klinische praktijk en in het veld beperkt. Door het gebruik van apenpokkenvaccins te bestuderen, zal snel aanvullende informatie worden verkregen over de doeltreffendheid van deze vaccins in verschillende settings".

Voorlopig meent de WHO niet dat het nodig is om massaal te vaccineren, maar vaccinatie moet wel overwogen voor risicopersonen. In België zijn slechts een paar honderd vaccins toegediend. Er zijn nog ongeveer 2.500 vaccins beschikbaar. Verwacht wordt dat in het najaar 30.000 extra doses beschikbaar zullen zijn. De regels voor de toegang tot vaccinatie zijn momenteel dan ook vrij streng.

Vaccinatie wordt in België momenteel enkel aanbevolen voor:

• Mannen die seks hebben met mannen én seropositief zijn of HIV-Prep therapie krijgen én in het laatste jaar minimum 2 SOA’s gehad hebben.
• Mannen die seks hebben met mannen én een ernstige immuunstoornis hebben door ziekte (bv. HIV) of medicatie (bv. chemo of na transplantatie).
• Mannelijke of transgender sekswerkers.
• Laboratoriumpersoneel dat in contact komt met het virus.
• Personen die een (zéér) hoogrisicocontact hadden met een besmet persoon kunnen zich binnen de 4 dagen na contact laten vaccineren om besmetting te voorkomen. Bij personen met een immuunstoornis of zwangere vrouwen kan vaccinatie tot 14 dagen na blootstelling om het risico op een ernstig ziekteverloop te verkleinen.

Voor meer informatie kan je de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid raadplegen.